ظن شأنیظن دارای شأنیتِ تحقّق را ظن شأنی می‌گویند. ۱ - معنای ظن شأنیظن شأنی، مقابل ظن فعلی بوده و به ظنی گفته می شود که بالفعل و در زمان حاضر در شخص و یا اشخاص وجود ندارد؛ یعنی نفس شخص به صفت ظن متصف نشده است، اما اسباب و شرایط حصول چنین صفتی در خارج آماده است زمینه و شأنیت پیدایش ظن در شخص وجود دارد به گونه‌ای که اگر به این اسباب توجه کند برای او ظن پدید می‌آید. ۱.۱ - مثالی برای ظن شأنیمثل این که اماره‌ای بر وجوب نماز جمعه وجود دارد که اگر شخص مجتهد به آن توجه کند، صفت ظن به وجوب نماز جمعه در او ایجاد می‌گردد، چه برای اشخاص دیگر ظن آور باشد، چه نباشد. ۲ - الفاظ مترادف با ظن شأنیدر بعضی از کتاب‌های اصولی، ظن شأنی، مترادف با ظن نوعی دانسته شده است؛ طبق این نظر، ظن شأنی ظنی است که شأنیت ایجاد آن، در نوع مردم فراهم باشد. اما بنا به تعریف بالا، ظن شأنی هم می تواند در مورد شخص خاص باشد و هم درباره نوع مردم. [۱]
عراقی، ضیاء الدین، نهایة الافکار، ج۳، ص۸۹.
[۲]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۳، ص۲۱.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «ظن شأنی». |